Lapidarium IV

Kolejny tom zapisków i luźnych refleksji wielkiego reportera - pisany w latach 90tych. Skarbnica mądrości. Nie sposób o nich opowiedzieć, każda bowiem jest "z innej parafii", nie ma tu jakiegoś wynikania i spójnego ciągu. Niemniej jest mnóstwo myśli ponadczasowych - takie meta-spojrzenia na świat i historię, pojedyncze myśli, kawałek historii Polski i literatury. Czytałem niespiesznie, w małych porcjach. Smakowałem i rozważałem pozwalając, by choć część tych mądrości we mnie została - większość rzeczy bardzo aktualnych, ponadczasowych.

„Najważniejsze zawsze pozostaje to samo: ocalić człowieka w całym jego potencjalnym bogactwie wewnętrznym, pozwolić mu rozwinąć energię w kierunku dobra, zrozumienia innych i pełni człowieczeństwa.”

Lapidarium III

Ryszard Kapuściński

Zadziwiające jak bardzo spostrzeżenia i refleksje Kapuścińskiego są ponadczasowe, częstokroć prorocze. Wiele z tych zapisanych myśli odnosiłem do "tu i teraz" i pasowały idealnie. To co przewidział się ziszcza, co uogólniał - sprawdza się w szczególe. Przykładem wyjątkowej spostrzegawczości autora jest fragment, który najbardziej zapamietałem z tego tomu Lapidariów: o dyskusji na temat losów Puszczy Białowieskiej (zapisany 20 lat temu), w którym Kapuściński wyodrębnia dwa obozy ludzi, dwie mentalności, dwie kultury. Pierwszą grupą są pogrobowcy epoki zbieracko-myśliwskiej, traktują przyrodę jako służebnicę czowieka: jest las -trzeba go wyciąć, jest zwierzę -trzeba zabić - gdy wykarczujemy i pozabijamy wszystko - idziemy w inne miejsce szukając nowych łupów. Drugi obóz: "ludzie, dla których natura nie jest najzwyczajniejszą zdobyczą(...) jest naszym współtwarzyszem i pobratymcem, którego obecność to warunek istnienia. (...) Czlowieknie jest sam, jest częścią natury: zabijajac naturę - unicestwia siebie."  Przejmujące, zwłaszcza dziś, kiedy w Puszczy i generalnie: w polskiej przyrodzie - grasuje Szyszkodnik i jego klika.

Lapidarium II

Ryszard Kapuściński

Kolejny tom zpisków Kapuścińskiego.Tym razem nie znamy miejsc, w których powstawały - gdzieniegdzie są daty. Te myśli - powstałe w latach 90tych i odnoszące się do ówczesnej sytuacji w świecie są bardzo uniwersalne, ponadczasowe. Choćby rozważania o fanatyźmie i nacjonaliźmie - w całości można odnieść do czasów dzisiejszych Szerokie spektrum zainteresowań autora - na każdej stronie jakieś nowe nazwisko, dziedzina. Co zauważyłem: autor świetnie punktuje rzeczy wspólne wielu kulturom - w jednych obecne w sposób jaskrawy, wyraźny, w innych dyskretny. Świetnie potrafi uogólniać i szeroko komentować procesy jakie dokonują się w świecie. I znowu: ponadczasowość wniosków autora, nic z nich  nie trąci myszką .

Lapidarium

Ryszard Kapuściński

Pierwszy z sześciu wydanych tomów Lapidariów Ryszarda Kapuścińskiego. To luźne zbiory notatek, zapisków , swobodnych  myśli , spostrzeżeń z podróży, lektur, spotkań. Podzielone na rozdziały - chronologiczne, każdy przyporządkowany części świata w jakiej przebywał autor i widać wyraźnie jak otoczenie wpływa na jego myśl. Tu mamy zapiski z podróży do Meksyku i Ameryki Łacińskiej (świetne , ponadczasowe komentarze polityczne) z Gdańska lat 80tych i naszej rodzimej solidarnościowej rewolucji, z kilku podróży po USA i Wielkiej Brytanii. Czytałem nieśpiesznie - chyba ze trzy miesiące, po małym kawałeczku - lektura pyszna. Lapidaria pozwalają wniknąć w duszę Mistrza,  pokazują co go kształtowało, co było dla niego ważne. Pokazują też jego optykę  sposób patrzenia na świat i ludzi, przetwarzania informacji. 

Kapuściński. Nie ogarniam świata.

Witold Bereś, Krzysztof Burnetko

Książka, która w bibliotece wpadła do ręki, tak trochę przez przypadek i już w tej ręce została. Bardzo lubię zarówno autorów wywiadu ( prowadzących dziś m.in. świetny portal  Polska ma sens) , jak i głównego bohatera, którego darzę wielką estymą. Cykl świetnie przeprowadzonych wywiadów z mistrzem jest w pewnym sensie jego biografią - dotyka całej jego twórczości. W Książce mamy skompensowane poglądy pisarza na świat współczesny - mam wrażenie, że autorzy świetnie potrafili zbudować dobrą przestrzeń do mądrej i rzeczowej rozmowy - o świecie, o Polsce, o życiu i wreszcie o warsztacie pisarza. Pokazali całą mądrość i przenikliwość swojego Rozmówcy. Zaskakujące, że choć od śmierci Pisarza upłynęło już osiem lat - wiele myśli i spostrzeżeń Kapuścińskiego jest dziś bardzo aktualnych - w pewnym sensie proroczych. Przeczytałem z wytężoną uwagą i ogromną przyjemnością - i momentami: z wielkim przejęciem. 

wypowiedź z wywiadu przeprowadzonego w 1994 r:

"Walka Wschód - Zachód, konfrontacja systemów demokratycznych i totalitarnych, została zastąpiona przez nowe prądy, z którymi wchodzimy w XXI wiek. Są to nacjonalizm, rasizm i wszelkiego typu fundamentalizm religijny. Ich wspólnym mianownikiem jest bardzo duża emocjonalność i w związku z tym są łatwe do zaszczepienia w społeczeństwie masowym. Bo nie rządzi się ono względami racjonalnymi, racjonalnym sposobem myślenia, ale nader łatwo poddaje się emocjom i nastrojom."